Plantaardige ‘melk’ is enorm in opkomst. In 2021 dronken we in de Nederlandse horeca 1 op de 4 koffies met plantaardige melk en het aandeel blijft groeien. Ook het aantal varianten plantaardige melk blijft groeien; naast de bekende soja- en havermelk is er nu ook plantaardige melk van gele spliterwten of zelfs van macadamia noten. Bovendien komen steeds meer gevestigde melkfabrikanten met plantaardige opties, zoals bijvoorbeeld de nieuwe introducties van Friesland Campina. Het is duidelijk: plantaardige ‘melk’ is niet meer weg te denken uit de Nederlandse retail en horeca. Maar, welke melkvervanger is nou het beste?

‘Beste’ is een breed begrip. Het beste voor jouw koffie hoeft niet per se het beste voor het milieu te zijn. Of het beste voor jou persoonlijk. Want hou je bijvoorbeeld wel of juist niet van het natuurlijke zoetje van rijstmelk? En tenslotte is de ene sojamelk de andere niet, zowel in uitstoot als in smaak als in ‘opschuimgemak’. Kortom: zoveel mensen, zoveel wensen.

De beste qua smaak

Als we puur kijken naar plantaardige ‘melk’ voor in de koffie, zou je kunnen zeggen dat de smaak van de melk an sich minder belangrijk is. Maar dat is niet zo. Koffie heeft een uitgesproken smaak en sommige plantaardige melkvervangers hebben dat ook. Het kan zijn dat dat niet lekker mixt. Dat is de reden dat er aan plantaardige ‘melk’ vaak een zoetje wordt toegevoegd. Koemelk heeft van nature een licht zoete smaak, dat wil je eigenlijk zoveel mogelijk nabootsen. Het toevoegen van suikers komt echter heel nauw, je wil ook niet dat dat zoete gaat overheersen. Dan verdrukt het weer het karakter van de koffie.

De beste qua gezondheid

Volgens onderzoek van de consumentenbond lijkt sojamelk het meest op koemelk. Het bevat evenveel eiwitten en energie en er zijn varianten met toegevoegde calcium, vitamine B12 en vitamine D, waardoor het nog meer op koemelk gaat lijken. Sojamelk heeft wel minder verzadigde vetten dan koemelk. Haver- rijst- en amandelmelk lijken minder op koemelk, vooral op het gebied van vetten. Ze bevatten minder verzadigde en meer onverzadigde vetten dan koemelk, wat weer goed is voor je cholesterol.

Rijstmelk bevat van nature de meeste suikers. De ongezoete varianten van soja, haver- en amandelmelk bevatten minder suikers dan koemelk.

Als je overstapt naar plantaardige ‘melk’ is het belangrijk om eiwitten en vitamine B2 en B12 uit andere voedingsmiddelen te halen, omdat plantaardige ‘melk’ minder van deze voedingsstoffen bevat.

https://www.consumentenbond.nl/binaries/content/assets/cbhippowebsite/tests/gezond-eten/melkvervangers-tabel.pdf

De beste om op te schuimen

‘Opschuimgemak’ is nog een belangrijke reden om wel of niet te kiezen voor een bepaalde melkvervanger. De speciale barista-versies van plantaardige ‘melk’ zijn sowieso beter dan de reguliere vervangers. Deze schuimen beter op, het schuim is van betere kwaliteit en de melk gaat bijvoorbeeld niet schiften als je deze verhit of mengt met koffie. Soja- en havermelk schuimen over het algemeen goed op en zijn zelfs geschikt voor latte art. Ook erwtenmelk is een goede optie voor in je koffie. Het schuimt goed en vormt een goede, romige basis voor je koffie.

De beste qua impact

Een ding is zeker: koemelk is de grote verliezer op het gebied van impact. Elke soort plantaardige ‘melk’ is beter dan koemelk. Voor één liter koemelk is bijvoorbeeld maar liefst 700 liter water nodig.

De beste opties qua impact waren tot voor kort soja- en havermelk. Daar is in het afgelopen jaar erwtenmelk bijgekomen. De optie om erwten in Nederland zelf te gaan produceren is nog een extra interessante optie. Dat zal nóg meer CO2 en transport schelen!

Welke plantaardige ‘melk’ kiezen wij?

De experts waren het er over het algemeen over eens dat haver- en sojamelk het beste scoren op het gebied van duurzaamheid. Totdat erwtenmelk zijn intrede deed op de markt. Erwtenmelk heeft een neutrale smaak die goed mengt met koffie. Qua voedingswaarde scoort erwtenmelk ook steevast beter dan koemelk. Sojamelk lijkt nog altijd het meeste op koemelk, en de ongezoete variant met toevoegde vitaminen en calcium is een heel gezonde optie. Soja-, haver- en erwtenmelk schuimen alle drie perfect, wat het een ideaal alternatief maakt voor reguliere koemelk. Wij zijn er helemaal uit. Wij gaan voor soja-, haver- of erwtenmelk in onze eek coffee!

Bronnen:

Natuurenmilieu.nl

Entreemagazine.nl

Bevegan.be

Koffietcacao.nl

Consumentenbond.nl